Sunday, May 27, 2012

Լիլիթ Կարապետյան


      -Նորից երկուշաբթի,-              

 Ասաց մայրս:
Ծանր օր է: Երկօրյա հանգստից հետո ստիպված էր լինում վաղ արթնանալ ու շտապել աշխատանքի: Դուրս գալուց առաջ մայրս ջուր էր խմում: Որովհետև ծարավում էր, որովհետև բերանում  տարօրինակ քաղցր համ էր զգում: Երբ ծորակը բացեց, ջուր չեկավ: Մայրս ջուր չխմեց, ու նրա մուգ  վարդագույն շրթներկը չտպվեց բաժակի շուրթերին:
  Մեր տան ջրերը  կտրել էին:
Աշխատանից վերադառնալով` ափսեներն ու բաժակները գտավ  կեղտոտ:
  Ջուրը չէին տվել: Ոչինչ չասաց: Ուղղակի մի քիչ գունատվեց:
  Հայրս ուշ վերադարձավ: Կեսգիշեր էր: Արթնացա դռան չխկոցից: Նրանց ննջասենյակի լույսը վառվում էր,բայց մայրս քնած էր:
  Երեքշաբթի:
  Մայրս հարցրեց հորս,
- Որտե±ղ էիր:
  Հայրս չպատասխանեց:
  Չորեքշաբթի:
  Տունը թափթփված էր: Ափսեների շարքը բարձրացել էր: Ես ու եղբայրս նյարդայնացած էինք: Անընդհատ   շոկոլադ էինք ուտում,որ հագեցնենք քաղցը ու կարողանանք քնել:
  Մայրս միայն երեկոյան վեւադարձավ:
  -Ո±ւր էիր,- հարցրեց հայրս:
  Չպատասխանեց: Հարցը հնչեց երկրորդ անգամ: Մորս թափառող հայացքը որսաց հորս աչքերը.
  -Այնտեղ ես կարող եմ ջուր խմել:
  Հետո գոռաց.
  -Դու գիտեիր, ուր ջրերը կտրել են:
  Ես առաջին անգամ էի մորս այդպես հուզված տեսնում: Բայց ավելի տարօրինակ էր հորս վարքագիծը: Նա սկսեց համոզել,որ ոչինչ չգիտի և դրա հետ ոչ մի կապ չունի:
  -Հավատա ինձ:
  Բայց մայրս չհավատաց:  Իսկ ես չհասկացա: Երևի փոքր էի նման բաներ հասկանալու համար:
  Հինգշաբթի, ուրբաթ, շաբաթ:
  Մայրս հեռուստացույց էր դիտում:
  Կիրակի:
  Նա հայացքը մի պահ կտրեց հեռուստացույցից  և ասաց.
  -Չմոռանաս դպրոց գնալ,հետո` դաշնամուրի: Եղբորդ էլ հետդ կտանես: Թող նստի դաշնամուրի դասին:
  Բայց չէ± որ ես չէի կարող նման կարևոր բանը մոռանալ:
  Մայրս աղմուկ չէր սիրում: Նա պահանջում էր  լռեցնել այն բոլոր անշունչ ու շնչավոր առարկաները, որոնք կարող էին աղմուկ առաջացնել: Մեր տանը հայրիկն էր հեռուստացույց դիտում:
  Ես հիշեցի հորս: Նա ուշ էր տուն գալիս` երբ բոլորս քնած էինք,իսկ առավոտյան վաղ էր գնում` երբ դեռ չէինք արթնացել:
  Երեքշաբթի:
  Ես բռնեցի եղբորս ձեռքից ու երկուսով սլացանք երաժշտական դպրոց:
  -Դո, ռե, մի: Ապրես, այս տողը լավ ես նվագում: Իսկ հիմա ձախ ձեռքը միացնում ենք աջին: Հիշի’ր,բասի բանալիում օգտագործում ես երկրորդ և չորրորդ  մատները,իսկ սոլի բանալիում աշխատիր ստակատոները ճիշտ ժամանակին անել:
  Դա էր ուսուցչուհուս հիմնական պահանջը: Հետո  տասներկու թերթանոց տետրի մեջ  գրեց տնային առաջադրանքները,և մենք վերադարձանք տուն:
  Դուռը  երկար ծեծեցինք,մինչև մայրս բացեց:
  Չորեքշաբթի:
  Ես դաշնամուր էի նվագում` սկզբից միայն աջ ձեռքով, հետո միացրեցի ձախը: Վարժ չստացվեց: Մի քանի անգամ գամմա նվագեցի: Ստեղները տաքացան: Մատներիս մարզավիճակը վերականգնվեց: Վերադարձա  նախկին ստեղծագործությանը: §Աքաղաղների վալսը¦,- այդպես էր վերնագրված: Որքան հիշում եմ Մոցարտն է գրել: Երաժշտության ելևէջները դիֆուզիայի օրենքի համաձայն խառնվեցին օդի հետ ու զբաղեցրին տան ամբողջ տարածքը:
  Մայրս մի սենյակից մյուսն էր գնում` չփոխելով ուղեգիծը: Ոչինչ չէր ասում: Երևի ոչինչ էլ չէր տեսնում:  Ես դեռ նվագում էի, երբ մոտեցավ ու նստեց կողքիս: Ես նվագում էի, մայրս լսում էր ու նայում դիմացի պատին փակցված նկարին` սովորական մի բնանկար` գազոն, երկու նստարան ու դեղնած տերևներ, հետևաբար` աշուն:
  Չգիտես որտեղից վազելով եկավ եղբայրս ու դաշնամուրի կափարիչն անսպասելի իջեցրեց:  Ես արագորեն ձեռքերս ետ քաշեցի: Մորս մատները մնացին կափարիչի տակ: Նա հայացքը չկտրեց բնանկարից:
  Մի պահ ես ու եղբայրս  լուռ նայեցինք մորս: Վերջապես կափարիչի տակից ծուլորեն  հանեց  մատները  և տանից գնաց… Երևի դեպի բնանկարը, դեպի գազոնը, նստարանը, դեղնած  տերևները, հետևաբար դեպի այգի:
  Հինգշաբթի:
  Ես կարոտել եմ հորս:
  Շաբաթ:
  Հայրս ներս մտավ, ձեռքի տոպրակներն անփութորեն դրեց հատակին ու գնաց: Սկսեցի բացել`մածուն, ատամի մածուկ, հողաթափեր, գրիչներ, տետրեր, ձմերուկ:
Այս ամենը խառը, իրար վրա լցված ու նույն տոպրակի մեջ էին:
  Եղբորս ասացի.
  -Արի մածուն ուտենք:
  Նա թողեց իր խաղալիք մեքենաներն ու վազելով եկավ:
  Ամբողջ բանկան երկուսով կերանք ու քնեցինք. մեկս բազմոցին,մյուսը` բազկաթոռին:
  Կիրակի:
  Ես կարոտել եմ մորս:
  Երեքշաբթի:
  Մայրս որոշեց  անպայման լվացք անել: Ես նրան ասացի.
  -Բայց դեռ ջուր չունենք:
  Նա պատասխանեց.
  -Իջե’ք լիմոնադ  գնելու:
Լիմոնադի  շշերով լի արկղերը ես ու եղբայրս մի  կերպ տուն տարանք: Սպիտակ լիմոնադը լվացքի համար,  դեղինը` խմելու: Դեղինի արկղում   պատահաբար կարմիր լիմոնադ գտնվեց, հետո անհետացավ:
  Մայրս սպիտակ լիմոնադով լի շշերը դատարկեց լվացքի մեքենայի մեջ,ու անկողնու սպիտակեղենը ներծծվեց լիմոնադով:
  Եղբայրս նայեց ինձ ու լայն ժպտաց: Այնքան լայն, որ բոլոր ատամները երևացին. մի տեսակ կարմրել էին :
  -Լիմոնադով ատամներս լվացել եմ,- ասաց նա ու  երկուսով լիաթոք ծիծաղեցինք:
  Չորեքշաբթի:
  Մայրս չկա: Ծարավ եմ:
  Հինգշաբթի:
  Մայրս չկա: Ծարավ եմ ու քաղցած:
  Ուրբաթ:
    Մայրս չկա: Եղբայրս լաց է լինում: Մենք ծարավ էինք ու քաղցած: Եղբայրս սկսեց  ուտել աղի արցունքները, կշտացավ, բայց ծարավն ավելի սաստկացավ:
  Ես նստել էի թափթփված անկողնու վրա ու չգիտեի ինչ անել: Հիշեցի լիմոնադի  շշերը: Մինչև վերջին կաթիլը խմել էինք կամ լվացք արել: Ամբողջ ուժով լիզեցի լիմոնադով լվացված սավանը: Այնքան մինչև այն ամբողջովին  թքոտվեց ու համը կորցրեց:
  Շաբաթ:
  Ծարավ ենք: Անձրև էլ չի գալիս: Երեկոյան մայրս տուն եկավ: Ասացի.
  -Ծարավ ենք:
  Պատասխանեց.
  -Հայրդ գիտեր,որ ջրերը կտրել են: Ես չեմ հավատում: Նա գիտեր:
  Թուլացած ընկավ  հատակին: Ես ու եղբայրս փորձեցինք տանել ննջարան: Մայրիկը շատ ծանր էր մեզ համար: Մայրիկին միայն հայրիկը կարող էր գրկել:
  Զանգեցի շտապօգնություն:
  Բժիշկը պայուսակի միջից հանեց սպիտակ հեղուկով լի, մեծ  ամպուլաները:
  -Խմեմ,-ասաց եղբայրս:
  Ես ամուր գրկեցի նրան: Մենք նախանձով նայեցինք մորս: Բժիշկն ամպուլաների պարունակությունը ներարկեց նրան:
  Կիրակի:
  Ես հիշում եմ այն օրերը, երբ ջուր ունեինք: Պարզ ու հասարակ գործողություն` բացում ես ծորակը, և ջուրը, որը  ո’չ  հոտ ունի, ո’չ համ, առատորեն հոսում է: Միևնույնն է, մեր տան ջուրը համեղ է: Կարող եմ լիտրերով խմել ու չհագենալ:
Լսել եմ, ջուրը հիշողություն ունի:
  Հաջորդ  կիրակի:
  Կարծում էի մայրս քնած է: Վերջին ժամանակներս նա տարբեր գույնի հաբեր էր ընդունում ու գրեթե ամբողջ օրը քնում;
  -Ո±ւր են իմ երեխաները,- ասաց նա ու գլուխը մտցրեց բարձի տակ: Մի պահ չհասկացա` արթո՞ւն է, թե՞ քնի մեջ է խոսում:
  - Ո±ւր եք տարել:
  Ես կանչեցի եղբորս ու երկուսով կանգնեցինք նրա դիմաց, որ մեզ տեսնի:Մայրս գլուխը հանեց բարձի տակից, նայեց աջ ու ձախ ,ապա նորից մտցրեց բարձի տակ` շարունակելով փնտրել:
  Մենք ասացինք.
  -Այստեղ ենք:
  Դեմքը մոտոցրեց ներքնակին.
  -Այդտեղից դուրս եկե’ք, կխեղդվեք:
  Երեքշաբթիներ:
  Սեղանին դրված են դատարկ ամպուլաներ:
  Ուրբաթներ:
 Մայրս այլևս մեզ չի փնտրում: Հոգնել է և դադարեցրել որոնումները:
  Կիրակիներ:
  Ծարավ ենք:
  Նորից երկուշաբթի:
  Ժամը 8:30:
  Ես սովորականի նման շտապում եմ դպրոց: Չէի ուշացել: Նկարչության դասին տուն  նկարեցի, կողքին` առվակ:
  Ժամը 13:00:
  Թակեցի տան դուռը: Տարօրինակ է, բայց բաց էր:
  13::02:
  Ինչ-որ խշշոց լսեցի:
  13:03:
  Մտա լոգարան: Հայրս, մայրս ու եղբայրս պոմպի նման ծծում էին ծորակից թափվող ջուրը:
  13:04:
  Նրանք շրջվեցին ու լայն ժպտացին: Հայրս էլ ու նույնիսկ մայրս:
  13:05:
  Մորս ծնոտից  ջրի կաթիլ ընկավ ցած:
  Ջուրը հիշողություն ունի: Ջուրը ժանգոտ էր:

No comments:

Post a Comment