Sunday, October 28, 2012

ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ԳՐԻԳՈՐՅԱՆ





ՀԱՅԱՍՏԱՆ

Սա իմ երկիրն է – չափերով այնպիսին-
որ կարող եմ վերցնել հետս,
թե մի հեռու տեղ գնամ:
Փոքրիկ՝ ինչպես ծերացած մայր,
Փոքրիկ՝ ինչպես նորածին զավակ
իսկ քարտեզի վրա
ընդամենը արցունքի մի կաթիլ…
Սա իմ երկիրն է – չափերով այնպիսին,
որ ազատորեն տեղավորել եմ սրտիս մեջ,
որ չկորցնեմ հանկարծ…



ՆՈՐ ՏՈՂԻՑ

Ծնվել եմ առավոտյան շուտ,
Գյումրվա մի աղքատիկ առավոտ:
Ինձ հետ ծնված քույրս մահացել է մի քանի ժամ հետո,
երբ օգոստոսի արևը վաղուց արդեն դուրս էր եկել
և անտարբեր նայում էր մեր մոլորված ընտանիքին,
որը մեկ խնդում և մեկ լալիս էր սրտակեղեք:
Հիմա մեր տանը ոչ ոք չի հիշում նրան,
Քրոջս, որին ի՜նչ էին տեսել, ընդամենը մի քանի ժամ՝
Ետպատերազմյան մի կիսաքաղց առավոտ…
…Միայն ես չեմ կարողանում նրան մոռանալ, և երբեմն
Վաղ առավոտյան արթնանում եմ սրտիս ցավից,
և թաց աչքերով մթության մեջ պառկած
օր առ օր վերհիշում եմ այն ինն ամիսները,
որ միասին ապրել ենք
մեր կյանքի լավագույն շրջանում…


Նոր ժամանակներ

Ուղիղ մի կոշիկի չափ երկիր`
ահա թե ինչ էր մնացել
նախկին բավականին ընդարձակ Հայաստանից.
ընդամենը մի,
այն էլ 29,8 համարի կոշիկի չափ երկիր,
եւ երկար տասնամյակներ արագիլի նման
մի ոտի վրա ցցված ժողովուրդ,
որն ահա արդեն
երկու տասնամյակ է, ինչ պայքարում է
եւս մի կոշիկի չափ տարածության համար,
որպեսզի, ի վերջո, կարողանա մյուս բոլոր
ժողովուրդների նման
երկու ոտքով կանգնել
մայր հողին:



Friday, October 19, 2012

պահմտոցի




ես աղոթում էի
մահճակալիդ տակ ,
իսկ դու ,
դու
թարթվող
մոմի չափ կիսատ ,
թարթվող մոմի պես
կցկտուր ասում էիր .
- գտա քեզ ...

ես էլի պարտվում էի.

դու նորից փակում էիր
աչքերդ
ու հաշվում
մինչև տասը ,
ես էլի թաքնվում էի
մահճակալիդ տակ
ու հետևում
երկաթե
ներփքված
հյուսվածքների տատանումին .
ես էլի աղոթում էի
ու անհամբեր սպասում հաջորդ
պարտությանս ,
բայց ...  մահճակալդ
քարացավ -

այս անգամ
դու չգտար ինձ .

ես հաղթեցի ...


Monday, October 15, 2012

Լուսինե Եղյան







Առաջին կյանքում որոշեցիր քեզ սպանել…

անձրևի վերջին կաթիլը ջարդվեց ձեռքերումդ,
թաց ագռավը գեղեցիկ թվաց ու բազմաշնորհ,
վերմակը առաջին անգամ ծածկեց ոտքերդ,
օդը անձրևից հետո խտացավ…
անձիդ կորուստը մենության մատնեց քեզ,
երբ ածելին իր կորուսյան համբուրյով կարմիր ներկեց ափդ…

մահը կատվի նման սկսեց քսմսվել ոտքերիդ,
քեզ գետնին տապալեց
ու սկսեցիր լիզել վերմակին բաժին հասած կոտրտված արյունդ`
դու ձեռքեր չունեիր նրան շոյելու համար,
եվ քանի որ թակարդում մուկ կար,
կազմակերպեցիր նրա հուղարկավորությունը.
մուկը հող դարձավ կատվի ստամոքսում:

կորցնելը ավելի հեշտ է, քան`կորչելը…
ժամանակը դուրս եկավ իր հարթությունից,
որ մկրատով կտրտես կյանքիդ գրաֆիկը,
քո թիվը մնաց բանաձևից դուրս,
որ սխալ հաշվես մահվանդ տևողությունը…

ու սկսեցիր օդում բերանով խզբզել,
թե լարում կոչվում է այն ֆիզիկական մանրությունը,
որը հոգեպես հավասար է լքված մարդուն (ում այսուհետ կկոչեն թուլամորթ):
ու վառվեցին սենյակի թուլամորթ ջահերը:

-Թույլ է զարկերակը, -
բղավեցին սպիտակ գույնի սիրահարները:
հերձված ձեռքերիդ ապաստան տվեցին սև դղյակում.
կարկատեցին ձեռքերդ, մաքրեցին կարմիրը
ու սվաղեցին ճակատագրիդ վրա:

սև դղյակի սպիտակ բնակիչները սիրելի դարձան…
երբ առաջին կյանքում որոշեցիր քեզ սպանել,

իսկ երկրորդում…
երկրորդում, ասում են, դարձար լարումը բնութագրող մեծություն,
ով օրը հազար անգամ մոտենում է դեղատանը
ու որոշում մի քանի տարի երկար ապրել վերջին կյանքում….

***

Վարագույները դանդաղ իջնում են,
քեզ խեղդելով վերջին հիասթափության ալիքի մեջ,
դու գլուխդ երկինք ես բարձրացնում ու հասկանում,
որ երկնային փշալարերից առկայծող այդ լույսը
պարզապես հեգնանք է քո ոչնչացվող արժեքի,
որովհետև երկինք բարձրանալու համար բավարար չէ միայն մարդ լինել,
բավարար չէ միայն ապրել միակ մարդաբնակ մոլորակում ու քեզ գազան զգալ,

պարզապես բոլոր խնդրիներն էլ միատեսակ լուծում ունեն,
ու բոլորն էլ կարելի է ուղղակի չլուծել,
իսկ վարագույրները աստիճանաբար իջնում են, իջնում`
շուրթերը կամաց հպելով քամու ազդրերին,
օրորովում վալսի կործանարար հնչյուների տակ`
աչքերումդ ներգծելով սահմանափակ տիեզերք սահմանափակ հայրերով…

դու չհասցրեցիր հարվածել լայնացող վարագույրին,
որովհետև այս անգամ սահմաները գծված չէին,
իսկ մի քայլ այն կող անդունդ էր, սառած անդուն,
որտեղ հանգրվանելու առաջ բոլոր գոռում.

օրհնյալ լինես, դու, կյանք,

մինչ վարագույրները դանդաղ իջեցնում են
փոքիրկ աղջիկը տանիք նկարել է սովորում,
իսկ երկնքում չարագուշակ ամպ կա
վերջին կայծակը փշրեց աղջկա ամենաամուր տանիքը…

օրհնյալ լինես, դու, կյանք,
որ կլանում ես զառամյալ արևի լույսը,
ոչնչացնում փոքրիկ աղջկա նկարը,
եվ դու էլ մեզ հետ պարտվում ես,
դու էլ չկարողացար սիրել այն վարագույրը,
որը ուղղակի կիզակետն է քո չկարգավորված պատմության …





Thursday, October 11, 2012

***



Դու փորում ես
խոհանոցի
ներքնպատը
ու եռռացող
կարտոֆիլի
թավ անձրևում
ողողվում ես
երկփեղկանի
կոնքերիս մեջ՝
թավայի մեջ
սեղմվելով.
լուսամուտին
խտանում է
ջրաքողը,
բլբլթացող
լավայի մեջ
կարտոֆիլը տրաքում
է,
ու անախորժ
կեղևներից
գոլոշու հետ
կլեպվում է
կոնքասյունը...
դու ննջում ես
խոհանոցի
ներքնապատի
փորվածքի տակ,
ես եռռում եմ,
կարտոֆիլը
բլբլթում է…


Tuesday, October 9, 2012

Կարմիր գայլախտ




     Մենք երբեք ոչինչ սկզբից չենք սկսում,քանզի ծնվում ենք ժառանգականության վանդակում,և ժամանակի ընթացքում միայն վանդակն է խոշորանում ու ծայրահեղացնում "սկսվելու" ներքին գործակիցը:

    Մինչև երրորդ հարկ աստիճանները հաշվելով,ինչպես արդեն 2 ամիս շարունակ դասից տուն վերադառնալիս`հասա մեր դռանը. դուռը բաց էր: Հյուրասենյակում միայն հայրս էր`ավելորդ կնճռոտված ու մռայլ: Ծնողներիս սենյակից մորս ձայնն էր գալիս: Երբ ներս մտա,նա նույնիսկ չնկատեց ինձ:Շուկայական մեծ պայուսակի մեջ իր իրերն էր հավաքում:Երկու անգամ թխկացրի կոնքին,որ նայեր ինձ,բայց նա հրում էր ձեռքս, քթով ֆսֆսալով կուլ էր տալիս արցունքներն ու դարակների ծակուծուկերից հանում զանազան մանր-մունր շորեր: Մորս այտոսկրի դուրս ցցված բարակ մաշկը կապտել էր, ասես մի տեսակ թափանցիկությամբ ցուցադրում էր նրա երիտասարդ,բայց չջրված փայտի պես դեղին ոսկորը:
-Մամ, ո՞ւր ես գնում, պապան նեղացրելա՞ քեզ:
-Դրա անունը մի տուր, լսո՞ւմ ես, ու գնա էստեղից, ոչ մեկիդ էրեսը չեմ ուզում տենամ:
Այդ պահին ես մորս ագրեսիվ բռնկումները որպես բարկություն էի ձևակերպում,որը հետագայում պիտի խելագար կնոջ հիստերիա հիշեցներ ինձ:Նա նորից սկսեց չնկատել ինձ, նայելիս էլ հայացքն այնքան անտարբեր էր թեքում վրայիցս,ասես ոչ մի տեղից չուշացող մեկը նայեր պատից կախված 5-ից 10 պակասի վրա 2 ամիս շարունակ կանգնած ժամացույցին: Իսկ նկատելու դեպքում էլ նեղ ուսերն ու կրծքավանդակը ավելի անկանոն էին սկսում ելևէջել ու ցնցվել`կարծես հորիցս նրան նվիրված հուշանվեր լինեի,որ ոչ կոտրել էր կարող, ոչ այրել ու ոչ էլ պատռոտել: Քրոջս ձայնը հյուրասենյակից լսելով`շտապեցի այդ կողմ, նա կուչ էր եկել հորս թևի տակ ու փոքրիկ, մութ խուցի մեջ պատսպարված խաղում էր իր սև խոպոպների հետ: Ես նույնպես մոտեցա հորս ու տեղավորվեցի նրա ձախ թևի տակ: Մի քանի րոպե անց, երբ շնչառությունս կարգավորվեց ու բոլոր մկաններս թուլացած հենվեցի հորս փորին, սկսեցի զգալ նրա տրակտորի պես դռռացող շնչառությունը ու տեսա, թե ինչպես է քրոջս ձեռքը թրթռում հորս սրտի դղրդոցից:
ժամացույցի սլաքներն անուժ թխկթխկում էին ու շարունակում մնալ 5-ից 10 պակաս: Աչքերս դարչնագույն պատի վրայով սահելով՝ ամեն անգամ սրվում էին դեպի ժամացույցը, որի սլաքների անշարժությունից թվում էր՝ իրոք ժամանակը կանգ է առել:
Մայրս, քարշ տալով տռուզ շուկայական պայուսակը, անցնում էր հյուրասենյակի մեջտեղով ու մինչ կհասներ տան մուտքի դռանը, հայրս ասես 1-2 հաշվով տեղից պոկվեց ու երկու լոնքով հասնելով մորս`ափով սեղմեց նրա դեմքը պատին: Նրա ձեռքի ցցված երակներից ու ջղերից զգում էի, որ շատ ուժեղ է սեղմել մորս վնասված այտը:
-Բա´ց թող, հիվա՛նդ, բա´ց թող:
Հայրս բերանը ականջակալի պես մտցրեց մորս ականջախեցու մեջ ու լսելի թավ ձայնոց ասաց.
-Լսի´,այ բոզ,քեզ տանս կողմերը տեսել եմ լեշդ կփռեմ, լսում ես, այ պոռնիկ...Ի՞նչ էիր մտածում, հը՞, որ բան չեմ իմանալու, ա՛յ ողորմելի: Ղուրբան էղի էս էրկու թշվառներին, որ ռեխդ հենց ստեղ փշուր-փշուր չեմ անում. չեմ ուզում բոզ մոր պարճառով անպատիվ մեծանալու հետ համ էլ իմ պատճառով էլ անտեր մնան:
Հայրս պարսատիկի պես ձգվեց ու երկու ձեռքերով մորդ դուրս շպրտեց տանից:
Հետագայում իմ և քրոջս դասընկերները մեզանից լավ տեղեկացան մեր ընտանեկան անպատվությանն ու խղճացին մեզ`սեղանների տակ հաստ ու ծանր գրքի պես պահելով ողորմելի ճշմարտությունը, որ գլուխներս մի փոքր բարձացնելու դեպքում պիտի քարի պես շպրտվեր ու փշրեր մեզ:

    Ժառանգականությունը ` գեղեցիկ ու վտանգավոր շարունակություն:
Սխալ է մի բանը չավարտած մյուսի սկսելը,բայց ամեն ինչ այդքան պարզ չէ,որովհետև իրականում ոչինչ չի սկսվում ու չի ավարտվում,ամեն ինչ թելի պես ուղիղ ու երկար է,հարթ ու տափակ:
Հաճախ եմ մտածում՝ ինչպիսին էի ես, երբ ձուկ էի,երբ մորս փորի լորձոտ պատերի մեջ թխկթխկում էր սիրտս ու գուցե ես անշարժ էի,կամ գուցե շարժում էի անթեփուկ պոչս: Երբ պորտալարով կապված էի մորս,ու նա երևի զգում էր, թե ինչպես էի կլանում իր բոլոր երակներից ու հյուսվածքներից կազմավորման հեղուկը: Ես դա ավելի շատ սկսեցի մտածել այն ժամանակ, երբ ամուսնացա ինձ բաժին ընկած միակ տարբերակի`Ա-ի հետ, ու մի օր էլ իմացա,որ ինքս եմ մայրանալու: Շատ էի վախենում շարունակությունից, կրկնությունից, անավարտությունից: Ինն ամիսների ընթացքում միայն մեկ անգամ եմ խոսել զավակիս հետ...երդվել եմ, երդվել,որ պիտի երջանիկ լինի,որ պիտի իրեն տամ այն,ինչ այնքան վաղուց էի կորցրել, որ նույնիսկ չեմ հիշում ինչպիսին է եղել, կամ եղել է, թե ոչ:
Օրորոցը ճոճվում էր: Տղաս, որի համար փոքրիկ երաժշտական տուփի մեջ բեմ էի սարքել և երազում էի գար այն պահը, երբ պիտի  փաթիլները անկանոն թափվեին ու տղաս պարեր, խաղար իմ կառուցած ապահով խուցում...եկավ ժամանակն ու հորս լոնքերի պես երկար ու ծանր ժնջիլներով կախվեցի որդուս անշարժացած վերջույթներից:
-Անեծք ա, Գ. ջան, անեծք, գնա՛ նայողի մոտ:
Վերջին փրփուրներից կախվելով`որոշեցի գնալ նայողի մոտ նույնպես:
-Թուղթուգիր կա վրադ, աղջի՛կ ջան:
Բախտ նայողը 60 անց կին էր, որի սենյակում չկային իմ պատկերացրած բազում մոմերը, թռչունների ճանկերն ու գորտերի սկիլետները: Նա պատմեց, որ նայելու շնորհը իրեն իր տալն է փոխանցել...երկար մտածելու կարիք չկար...հիմարություն:
-Երկուշաբթի երեխայիդ, քո ու ամուսնուդ վերնաշապիկները կբերես ու մի բուռ աղ, որ աղոթեմ: Էսօր 5.000 :
Ամբողջ ճանապարհին մեղադրում էի ինձ նման հիմարություններին հավատալու ու հատկապես գնալու ու ամուսնուս աշխատած 5.000 դրամը ծախսելու համար,որ 3 ամսում հազիվ էի խնայել:Մեղադրում էի ու մտովի պատկերացնում,թե որ շապիկները պիտի տանեի:
Երբ գնացի տուն, տղայիցս ու հարևանուհուցս բացի թափթփված հյուրասենյակում տեսա նաև հորս:
-Կարոտել էի, պապ ջան, ինչ լավ ա՝ էկել ես:
Հայրս սովորականից ամուր գրկեց ու ինձ, թվաց՝ ուզում է ինչ- որ վատ, ահավոր բանից պաշտպանի ինձ:
-Նստի՛,  բալե՛ս:
-Ինչա էղել, պա՛պ, մի տեսակ ես:
-Բալե՛ս, շատ վատ բան ա էղել, ահավոր, բայց երդվիր,որ ուժեղ կլինես, որ չես կորցնի քեզ:
-Վախեցնում ես, պա՛պ, խոսի՛ր:
-Գ.´ս, աղջի՛կ ջան, Ա.-ն ա ընկել մեքենայի տակ:

      Տղաս ոլորվում էր օրորոցի մեջ: Ես նստած էի ամուսնուս դիակի մոտ ու վախենում էի , սարսափելի վախենում էի, որ ես ավելի շուտ, ավելի ահավոր եմ մահացել, քան նա: Կոկորդս խեղդվում էր, բայց մի կաթիլ արցունք չէր գալիս աչքերիցս: Ես բռնել էի նրա ճաքճքած ու ուռած ձեռքերը, մտածում թուղթուգրի ու ժառանգականության մասին ու համոզվում, որ սխալ է, որ չի կարելի կիսատ թողնել, որորվհետև միևնույնն է նորից, սկզբից սկսել հնարավոր չէ: Դռան արանքում ստվարագծված կանացի կերպարանքը իր քարկապ վզնոցով փակել էր բերանն ու լալիս էր, բայց նա էլ էր վաղուց մահացել, նա էլ էր ավելի ահավոր մահացել ու գիտեր այդ մասին:



Monday, October 8, 2012

Շրջանագիծ

        Հարցազրույց -Գրի´ր- գրական մրցույթի հիմնադիրներից մեկի ` Անժելա Ստեփանյանի ( Angel Dayan ) հետ : 




1. Ինչպես հղացավ մրցույթի ստեղծման միտքը և արդյոք ծառայում է այն առաքելությանը , ինչ ի սկզբանե մտածված էր :

Միտքը հղացավ այն ժամանակ , երբ համացանցով շփվում էի մրցույթի համահիմնադիր Իրինա Հախունցի հետ : Երկուսով մասնակցել էինք մի գրական մրցույթի և ականատես եղել ժյուրիի անդամների բավականին կոպիտ , արհամարհական վերաբերմունքին գրեթե բոլոր մասնակիցների ստեղծագործությունների նկատմամբ : հենց այդ ժամանակ որոշեցինք ստեղծել մի մրցույթ , որի գլխավոր նպատակը կլինի ոչ թէ քննադատելը , հիասթափեցնելը և սեփական "մասնագիտական առավելությունը" ցուցադրելու հնարավորությունն օգտագործելը , այլ երիտասարդ հեղինակին քաջալերելը , հուսադրելը և ոգևորելը : Կարծում եմ այս առումով մրցույթը կարող ենք համարել կայացած :

2. Ինչպես առաջացավ մրցանակաբաշխության մտահաղացումը , ովքեր աջակցեցին ձեզ այդ հարցում և ովքեր ընտրեցին հուշանվեր - մրցանակների ձևն ու բովանդակությունը :

Մրցանակաբաշխության միտքը եղել է ի սկզբանե : Ուղղակի որոշակի տեխնիկական և ֆինանսական խնդիրների պատճառով այն անընդհատ հետաձգվում էր : Վերջապես գտնվեցին համախոհներ և աջակիցներ , որոնց օգնությամբ էլ կայացավ միջոցառումը : Մեր գլխավոր աջակիցը ՆՈՐ ՄԻՏՔ երիտասարդական պորտալն էր (www.normitq.am) ` հանձինս Գոռ Գեղամյանի , որը ամեն կերպ եղավ մեր կողքին , օգնեց ,և կարող եմ ասել, որ մեր "ԳՐԻՐ" մրցույթի փոքրիկ ընտանիքի լիարժեք անդամ դարձավ :
Ինֆորմացիոն աջակիցն էր www.haYYer.com կայքը , որը նաև անմահացրեց միջոցառման հիշարժան պահերը  ֆոտոխցիկի օգնությամբ :
Պատվոգրերը տպագրել ենք ԱՏԼԱՍ դիզայնի և տպագրության սրահում , ինչի համար շատ-շատ շնորհակալ ենք Ալեքսանդր Հարությունյանին :
Մրցանակների նախնական ձևը գծագրել եմ ես , իսկ ձևը որոշել ենք Իրինայի հետ միասին :

3. Ինչպես անցավ առաջին մրցանակաբաշխությունն ու ինչպիսի թերություններ նկարեցիք,որ կուզեիք հետագայում չկրկնվեին: 

Անցավ շատ լավ : Որքան էլ որ փոքր էր դահլիճը ` սակավաթիվ հյուրեր ունենալու հնարավորությամբ , ամեն դեպքում մթնոլորտը շատ ջերմ էր , ինչի մասին վկայեցին մեր բոլոր հյուրերը :
Թերևս , որպես թերություն կարող եմ նշել միայն , որ ոչ բոլոր մասնակիցներն էին ներկա :

4. Որն է ձեր մրցույթի առանձնահատկությունը,որով տարբերվում եք մյուս գրական մրցույթներից ու գրավում երիտասարդ գրողների ուշադրությունը:

Մենք չենք քննադատում : Մենք դրա իրավունքն էլ չունենք : Երկուսս էլ երիտասարդ ենք , դեռևս չկայացած , և ուղղակի ցանկանում ենք անել այն , ինչ մեզ համար չի արվել և չի արվում : Մենք ոգևորում ենք , քաջալերում և ուրախանում մեր մասնակիցների հաջողություններով : Եվ այն , որ մեր հաղթողները հպարտանում են ` ասելով , որ "ԳՐԻՐ" գրական մրցույթի մրցանակակիր են եղել կամ մասնակից  և դա ասում են ժպիտով , մեզ համար ամեն ինչ է :


5. Որոնք են ձեր պլանները մրցույթի հետագա փուլերում,արդյոք կլինեն փոփոխություններ և նորություններ:

Մենք անընդհատ որոնումների մեջ ենք , թե էլ ինչ կարող ենք անել : Փնտրում ենք նորանոր հովանավորներ , աջակիցներ և ընկերներ : Նոր մտքեր միշտ կան , ուղղակի ոչ միշտ է հնարավոր միանգամից իրագործել այն , ինչ շատ ենք ուզում  : Կարևորը  մենք երբեք չենք հուսալքվում և , անկախ ամեն ինչից , միշտ կլինենք մեր ընթերցողների կողքին :
Միշտ առաջ  :-D

-Գրի´ր- գրական մրցույթի մրցանակակիրներ
 29.09.2012 





                 Ռիմա Խաչատրյան
                      երկրորդ մրցույթ
                                   2-րդ տեղ



                         Սաթ Ռշտունի
                    երկրորդ մրցույթ
                                 1-ին տեղ

                    Աննա Թումոյան
                            3-րդ մրցույթ
                                   1-ին տեղ


Մաղթում եմ -Գրի´ր- գրական մրցույթին նորանոր հովանավորներ,աջակիցներ,մասնակիցներ ու մտահաղացումներ:

                   Հարցազրույցը սիրով վարեց ձեր Սաթ Ռշտունին:










Friday, October 5, 2012

պապ


մատներդ դեղին են ,պապ ,
ու խանձահոտ շուրթերիցդ
ծխախոտն է կաթում աչքերիս մեջ ,
ու տեսնում եմ ,
ու տեսնում եմ պատի վրա 
քո
մխացող
ու կուչուռած ստվերը ,պապ ,
որ փշրվում ու լցվում է թոքերիս մեջ ...
ես խաղում եմ 
քո ծխացող մոխիրի հետ ,
դու ծխում ես ,
մաման ` կրծում մոխրամանդ

Dad

your fingers are yellow , Dad ,
and from your lips , smelling like burning ,
baccy keeps dropping into my eyes ,
and I see ,
and I see on the wall
your
flaming
and writhed shadow , Dad ,
which crumbles and flushes into my lungs ...
I play
with your smoky shadow ,
you smoke ,
and Mom keeps gnawing the ashtray of yours





թարգ. `Ռ . Խաչատրյան


ՔԱՂԱՔԻՍ,որ երբեք իմը չի եղել...

ես մտովի քայլում եմ
փողոցներովդ,
անցնում բուլիկներ ծախող պապիի
կանաչ
կրպակի մոտով,
որ աշուններին
դեղնում էր:
անձրևը լցվում է
մի համար մեծ
կոշիկներիս մեջ.
ես լողում եմ,
ճպճպալով
հասնում կանգառ:
ձիերն անցնում են
իրար վրայով,
ես`ձիերի...
քաղաքը լցվում է
կոշիկներիս մեջ
ու ճպճպում է
սառած ոտքերիս տակ.
ես քայլում եմ
մտքումս պահած
փողոցներովդ,
որտեղ թռչել են
ազատություններն իմ
ու
աշնան անձրևներից
թրջված
ներծծվել
քարերիդ մեջ...


Thursday, October 4, 2012

Wednesday, October 3, 2012

Շրջանագիծ




                                                                Հարցազրույց Արմինե Պետրոսյանի հետ

ֆեյսբուքյան ընթերցասեր հասարակությունը վերջին կես տարվա ընթացքում կենտրոնացել է Գրական ակումբ  ժամանակակից գրականության վիրտուալ լսարանում,որտեղ գրում ու քննարկում են գրական տարբեր արժեքներ ունեցող գործեր  , և ֆիլտրվում է ժամանակակից հայ գրողը : Այս արժեքավոր գործը նախաձեռնել ու իրականացնում է գրող և գրականագետ Արմինե Պետրոսյանը : Բացի ֆեյսբուքյան էջից ակումբն ունի հիմնական կայքէջ , որտեղ ներառված են ժամանակակից ` ինչպես արդեն կայացած , այնպես էլ սկսնակ հեղինակները , անցկացվում են բազմաթիվ խաղ - մրցույթներ և այլ հետաքրքիր միջոցառումներ ` կապված գրքի ու գրականության հետ :

1. Ինչպե՞ս առաջացավ Գրական ակումբի բացման մտահաղացումը և ի սկզբանե ի՞նչ առաքելություն է ունեցել :


   Քանի որ գրականությունը իմ երկրորդ եսն է , երկար մտածում էի մեր ներկա գրական տխուր վիճակի մասին , ելքեր որոնում : Մի բան գիտեի , որ պետք է սկսել ինչ-որ կետից եւ գնալ առաջ : Այդ կետը կարող էր լինել համացանցում գրական տարածք ստեղծելը : Համացանցը կարող էր օգնել միավորելու բոլոր գրականասերներին , որոնց մի կոնկրետ տեղում հավաքելը շատ ավելի դժվար կլիներ : Ահա եւ 2011 թ-ի դեկտեմբերի սկզբին ստեղծվեց “Գրական ակումբ” անունով ֆեյսբուքյան էջը , որը շատ կարճ ժամանակամիջոցում մասնակիցների հոծ խումբ ունեցավ : Մի քանի շաբաթ հետո կայքն արդեն պատրաստ էր : Այսպես բացվեց նոր գրական աշխարհը , որը բոլոր գրասերների սեփականությունն է :
Մեր նպատակը գրական ընդհանուր առողջ մթնոլորտ ստեղծելն է , նորեկ ստեղծագործողներին հայտնաբերելը , եթե մի փոքր շնորհ կա , ապա նրանց սատարելը , ոգեւորելը , ուղղություն տալը , թերությունները հնարավորինս շտկելը , դեպի կատարելագործում մղելը :

2. Որո՞նք են գրական ակումբի առավելություններն ու թերությունները :


    Երևի սկսեմ թերություններից . իրական կյանքում մեր կայքի անդամներով շատ քիչ ենք հանդիպումներ կազմակերպել , իսկ դեմ առ դեմ քննարկումները այլ մթնոլորտ ու այլ արդյունք են տալիս , ուղղակի մեր խմբակիցները տարբեր մարզերից են , արտասահմանյան տարբեր երկրներից , դրա համար էլ մի տեղում հավաքվելը մեզ համար խնդիր է : Հիմնականում մայրաքաղաքում հաճախ են կազմակերպվում հետաքրքիր գրական երեկոներ, շնորհանդեսներ , բաց դասախոսություններ , ընթերցումներ . բայց մենք հազվադեպ ենք մասնակցնում : Կայքը ունի լուծելու որոշ տեխնիկական խնդիրներ , որոնք ընթացքում կլուծվեն ու ավելի հեշտ ու հաճելի կդարձնեն կայքի ակտիվ անդամների գործը : Որակի առումով ասեմ , որ գնալով կայքի չափանիշներն ավելի են բարձրանում , մենք անգամ վերանայում ենք մի տարի առաջ ընդունված գործերը ու հեղինակների հետ միասին թարմացնում նրանց էջերը : Առավելություններից մեկը վերը նշված այն հանգամանքն է , որ մեր կայքի անդամները միայն Երևանից կամ մի մարզից չեն , այլ տարբեր տեղերից են , այդ իսկ պատճառով մեր Գրական տեղեկատու բաժինը հարստանում է ոչ միայն Երևանից եկած գրական լուրերով , այլև տարբեր մարզերում կամ սփյուռքում կատարված գրական իրադարձությունների մասին տեղեկություններով : Այսինքն ՝ ավելի ընդգրկուն է : Կայքում միավորել ենք արվեստի այս ճյուղերը ` գրականությունը եւ կերպարվեստը ` ներառյալ նաև քանդակագործությունը , որը ևս առավելություն եմ համարում : Մեզ մոտ շատ շնորհալիներ հանդիպում են միմյանց , նոր ու հետաքրքիր ծանոթություններ են լինում , կտավների ներշնչմամբ բանաստեղծություններ են գրվում , արդեն որոշ հայտնիները հանդիպում են նոր շնորհալիների , մեր հեղինակներին տեսնում եւ գնահատում են ավելի երկար համացանցային կյանք ունեցող եւ գրական աշխարհում իրենց ազդեցիկ դերն ունեցող կայքերի խմբագիրներ :
Նաև առավելություն է ջերմ մթնոլորոտը , բոլոր մասնակիցների հանդեպ հնարավորինս հանդուրժող ու մեղմ վերաբերմունքը : Իսկ խմբագրակազմի անդամներով դարձել ենք մի ընտանիք , որը ինձ համար ոչ պակաս կարևոր ձեռքբերում է , ու մեր այդ ընտանիքը պատրաստ է նոր համալրումների :

3. Արդյոք ունե՞ք աջակիցներ ակումբի կայացման գործում  ( կամ հովանավորներ ) :

     Հովանավորներ չենք ունեցել , չենք էլ փնտրել , սակայն ունեցել ենք և ունենք լավ ընկերներ , ովքեր գնահատում են գրականությունը ու մեր կողքին են : ՙՆախնյաց հետքերով՚ ՀԿ-ն գրական ակումբին գրասենյակ է հատկացրել Երեւանում , Գավառի պետական համալսարանը ևս ամեն կերպ աջակցում է մեզ , Գավառի քաղաքային գրադարանը քննարկումների և հանդիպումների համար սիրով տրամադրում է իրենց ընթերցասրահը : Տարբեր ժամանակներում համացանցային աշխարհում համագործակցել կամ համագործակցում ենք որոշ կայքերի , ամսագրերի , գրական ակտիվ գործիչների հետ : Կնշեի ՝ “Գրական կամուրջ” կայքը , “Voise of the Nightingale” բլոգը , “Գեղարվեստական գրականություն” խումբը , “Հավաքածու գրական մրցանակ” բլոգը , “Գրի՛ր” գրական մրցույթների բլոգը , Կալիֆորնիայի հայ գրողների միությունը և մեր անդամները , ովքեր ունեն իրենց առանձին բլոգները , էջերը , բայց մեր կայքի հետ են , որը բոլորինս է :

4. Ինչպիսի՞ նոր պլաններ ու նպատակներ կան կապված ակումբի և անդամների հետ և ե՞րբ եք մտադրված իրագործել դրանք :

   Տարվա վերջում նպատակ ունենք մեր մրցույթների հաղթողների , ժյուրիի անդամների ու մեր նորեկների լավագույն գործերից բաղկացած մի գիրք հրատարակել : Նոր բաժիններ ենք բացելու , եղած բաժիններն ավելի հետաքրքիր , ուսուցանող ու հարուստ ենք դարձնելու : Հուսամ , որ գալիք տարում ավելի շատ հանդիպումներ կկարողանանք կազմակերպել իրական կյանքում , ավելի շատ մասնակցել կայացող գրական իրադարձություններին : Ինչպես նաև նպատակ կա գրական ամսաթերթ ունենալու, սակայն դա բավական բարդ գործ է ու մի շարք հանգամանքներից է կախված : Կայքի անդամների ստեղծագործական աճից ու նախաձեռնողականությունից կախված՝ նկատակ կա նրանց անձնական գրքերը հրատարակելու , շնորհանդեսներ , քննարկումներ , ընթերցումներ կազամկերպելու :

5. Ի ՞նչ եք կարծում,արդյո՞ք ժամանակակից հայ ընթերցողը կարդում է ժամանակակից հայ գրականություն:Եթե այո,ապա  ինչպիսի՞ն և եթե ոչ,ապա ինչու՞:

    Կարծում եմ , որ կարդում է : Քանի որ նշեցիք հայ ընթերցողը , այլ ոչ թե , ասենք , երիտասարդությունը ընդհանրապես , ապա ընթերցողը միշտ էլ կարդում է , իսկ ժամանակակից հայ գրականությունը բնավ էլ չի զիջում այլ երկրների գրականությանը , այնպես որ փնտրողը կգտնի : Գրական ճաշակները տարբեր են , ստեղծվող գործերն էլ բավական տարբեր են իրենց գրելաոճով , ասելիքով , թեմայով ու բովանդակությամբ : Կարևորն այն է , որ գիրքը գեղարվեստական արժեք ներկայացնի : Ընթերցողը վաղ թե ուշ կգտնի իր հեղինակին :







           Շնորհակալ եմ հարցազրույցում ցուցաբերած անկեղծության համար , Արմի´ ն ջան : Մաղթում եմ ակումբի հետ կապված բոլոր պլաններին իրագործում ու նորանոր նվաճումներ :

                                                   Հարցազրույցը սիրով անցկացրեց ձեր Սաթ Ռշտունին: